Evde Tüple Beslenmeye Başlangıç

Beslenme tüpüyle yaşamak ilk aşamalarda zor gibi görünebilir, ancak uygun eğitimi alarak ve doğru kullanım adımlarını uygulayarak tüple beslenen bireyler, ebeveynler ve hasta yakınları bu süreci rahatça geçirebilirler. Evde tüple beslenmenin rahat olmasını sağlamak için uygulanması gereken adımlar hakkında bilgi edinin.

Enteral Beslenme Nedir?

Tüm insanların yaşamak için besine ihtiyacı vardır.
İştah azalması, yutma güçlüğü, ya da yemek yemeye engel olan herhangi bir operasyon geçiren bir hasta ya da kronik hastalığı olan bir kişi günlük beslenme gereksinimlerini doğal yollardan sağlayamayabilir. Bu durumda kişiye dışarıdan beslenme desteği sağlanması gerekir. Bu yöntem “enteral beslenme” olarak adlandırılır.

Enteral beslenme aşağıdaki durumlar göz önünde bulundurularak uygulanmalıdır:

Evinizde İlk Gün
  • Hastanın yaşı
  • Altta yatan hastalık
  • Beslenme durumu
  • Beslenme gereksinimi
  • Enteral beslenme yolu
  • Gastrointestinal kanalın durumu


1.Oral yolla (ağız yoluyla) enteral beslenme:

Enteral beslenme uygulanmasında seçilecek bölge hastanın beslenmeyi tolere edebildiği en üst fizyolojik bölge olmalıdır. Enteral beslenmede ilk tercih edilecek yöntem oral yoldur.

Oral ürünler rutubetsiz ve serin ortamda saklanmalı, kullanılmadan önce çalkalanmalı ve açılmadan önce kapağının kapalı olduğundan emin olunmalıdır.

2. Tüp yoluyla enteral beslenme:

Tüp yoluyla enteral beslenme her yaştan insana uygulanabilir. Bebeklere, çocuklara ve erişkinlere uygulanabilen bir yöntemdir. Tüp ihtiyaç süresince kalabilir.

Kısa bir süre kalabileceği gibi daha uzun bir süre de kalabilir ve kişi tekrar eskisi gibi normal yemek yemeye döneceği zaman da çıkarılabilir. Tüp yoluyla enteral beslenme için farklı türlerde tüpler kullanılır. Bunlar 3 farklı yolla sindirim kanalına yerleştirilir. Bunlar nazal, gastrostomi ve jejunostomi yoludur.

Kaynaklar:
1. A.S.P.E.N. Nutrition Support Patient Education Manual FactSheet; April 2012.
2. A.S.P.E.N. Enteral Nutrition Practice Recommendations. Robin Bankhead, Joseph Boullata, Susan Brantley, Mark Corkins, Peggi Guenter, Joseph Krenitsky, Beth Lyman, Norma A. Metheny, Charles Mueller, Sandra Robbins, Jacqueline Wessel and the A.S.P.E.N. Board of Directors. JPEN J Parenter Enteral Nutr 2009;33;122-167.
3. http://patients.gi.org/topics/enteral-and-parenteral-nutrition/ Donald F. Kirby, MD, FACG, and Keely Parisian, MD, The Cleveland Clinic, Cleveland, OH – Published September 2011. American College of Gastroenterology halk bilgilendirme sayfası. (son erişim tarihi: 5 Ekim 2015).

Tüple Beslenme Çeşitleri

1- NAZAL YOL İLE ENTERAL BESLENME

Evinizde İlk Gün

Nazogastrik beslenme nedir?
Nazogastrik köken olarak nasus (burun) ve gaster (mide) birleşmesiyle oluşmuştur. Nazogastrik beslenme ise burundan mideye bir tüp aracılığıyla ulaşım sağlanarak yapılan beslenme demektir. Hastanın burnundan yerleştirilen tüp midesine (nazogastrik tüp) veya bağırsağına (nazoenteral tüp) ulaştırılır.

  • Nazogastrik Tüp: Beslenme tüpü burun içinden, yutaktan ve yemek borusundan geçer ve midede son bulur.
  • Nazoduodenal / Nazojejunal Tüp: Beslenme tüpü burun, boğaz ve özofagustan geçer, mideden devam eder ve ince bağırsakta sonlanır.

2- CERRAHİ GASTROSTOMİ YOLU İLE ENTERAL BESLENME

Evinizde İlk Gün

Endoskopi, laparoskopi veya cerrahi bir yöntemle beslenme tüpünün karın üzerinden cilt yoluyla mideye yerleştirilmesidir. Yerleştirilen tüp aracılığıyla besinler doğrudan mideye iletilir.

3- CERRAHİ JEJUNOSTOMİ YOLU İLE ENTERAL BESLENME

Evinizde İlk Gün

Endoskopi, laparoskopi veya cerrahi bir yöntemle beslenme tüpünün karın üzerinden cilt yoluyla jejunuma (ince bağırsağın ikinci kısmı) yerleştirilmesidir. Yerleştirilen tüp aracılığıyla besinler doğrudan jejunuma iletilir.

4-PERKÜTAN ENDOSKOPİK GASTROSTOMİ (PEG) İLE ENTERAL BESLENME

Evinizde İlk Gün

Perkütan nedir? PEG nedir?
Perkütan kelime anlamı olarak cilt üzerinden, deri yoluyla anlamına gelir. Perkütan endoskopik gastrostomi (PEG), ağızdan yeterli besin alınamayan durumlarda deri üzerinden, endoskopi eşliğinde mideye beslenme tüpü yerleştirilmesidir. PEG yoluyla beslenmenizin etkinlik açısından çeşitli üstünlükleri vardır. Genel kural olarak, 4 haftadan uzun süre enteral beslenme gereksinimi olan bireylerde PEG tüpünün yerleştirilmesi önerilmektedir.

Enteral beslenme yolunun seçiminde tedavinin süresi önemlidir. Nazal yol tüpü ile karşılaştırıldığında, perkütan endoskopik gastrostomi (PEG) ile enerji ve besin öğelerinin daha yüksek miktarlarda daha uzun süre verilebilmesi ve daha iyi beslenme durumuna ulaşılabilmesi sağlanabilir. Ayrıca nazal tüplerin daha çok yerinden çıkması yeniden takılma ihtiyacı gibi nedenlerle PEG uygulamasının daha üstün ve kolay olduğu düşünülmektedir.

Doktora Ne Zaman Danışılmalı?

Evde tüple beslenme, sizin ve aileniz için yeni bir dizi prosedür ve sorumluluk yaratır. Evde tüple beslenme sürecinde soruların oluşması ya da yardıma ihtiyaç duyulması gayet doğaldır. Doktorunuz, aşağıdaki gibi soruları yanıtlamanıza yardımcı olabilir:

  • Tüple beslenme deneyiminden ve tüple beslenme seçeneklerinden neler beklenebilir?
  • Hangi ekipmana ihtiyaç duyulur ve ayarı nasıl yapılmalıdır?
  • Yeterli beslenme sağlandığını nasıl anlarsınız?

Tüple beslenmeye karşı toleransınız, karşılaştığınız herhangi bir sorun veya kullandığınız formül gibi konularla ilgili, evde tüple beslenmeye dair her türlü sorunuz için doktorunuzla iletişime geçin. Doktorunuz ve ekibi, sizin evde tüple beslenme deneyiminizi olabildiğince rahat ve problemsiz geçirmeniz için ellerinden geleni yapacaklardır

Doktorunuza ne zaman danışmalısınız?

Beslenme tüpünüzün çalışmasıyla ilgili bir sorun yaşıyorsanız veya sağlığınızda sizi endişelendirecek bir değişiklik varsa (ateş veya ishal gibi) doktorunuza başvurun. Bu muhtemel sorunlardan bazıları şunlardır:

  • Tüpte tıkanıklık: Tüpte kıvrımlar veya katlanmalar olup olmadığını kontrol etmenize ve suyla yıkamanıza rağmen ürün tüpten rahatça akmıyor.
  • Tüp 2,5 cm’den fazla içeri veya dışarı girip çıkıyor veya yerinden çıkıp düşüyor.
  • Tüpün etrafından çok miktarda sıvı sızıyor.

Enfeksiyon, beslenmeyi tolere edememe veya diğer sağlık sorunlarına işaret eden değişiklikler:

  • Tüp çevresindeki deri bölgesinde enfeksiyon belirtileri
  • Kızarıklık oluşan bölge
  • Dokunmayla ısı artışı 
  • Dokunmayla sertlik hissi
  • Hassasiyet
  • Normalden fazla akıntı
  • Kötü kokulu akıntı
  • Tüpten kanlı veya kahve telvesi renginde akıntı
  • Tüpten gelen akıntı miktarında ani bir artış veya azalma
  • Geçmeyen bulantı ve / veya kusma
  • 38 o C veya daha yüksek ateş
  • Olağan dışı ve / veya ani kilo kaybı veya ödem oluşması (günde 1 kilo değişimi)
  • Kabızlık: İki gün boyunca tuvalete çıkamama veya tuvalete çıkmakta zorlanma
  • İshal: Günde dört veya daha fazla sulu dışkılama
  • Midede şişkinlik veya gerginlik ve sertlik