Tüple Beslenme Nasıl Yapılır?

Ucu mideye veya ince bağırsağa (jejunum) uzanan özel tıbbi tüplerdir. Yerleştirildikten sonra enteral beslenme ürünü bu tüpün içinden geçirilerek hastaya verilir. Hastanın yaşına ve ihtiyacına uygun olarak farklı çaplarda, uzunluklarda ve ebatlarda bulunurlar.

Enteral beslenme ürünü ile enteral beslenme tüpünü birbirine bağlamak amacıyla kullanılan araçlara enteral beslenme seti denir.

Enteral beslenme ürünlerinin hastaya kontrollü bir şekilde, belli aralıklarla, istenen sürede ve istenen miktarda verilmesini sağlayan özel bir cihazdır. Belli beslenme rejimleri uygulanması gereken hastalarda bu cihazın kullanılması tercih edilebilir.

Malzemelerle ilgili gerekli hazırlık yapıldıktan sonra enteral beslenme uygulamasında 3 yöntem kullanılabilir:

• Enjektör (bolus) yöntemiyle beslenme
• Gravite (yer çekimi) ya da damla yöntemiyle beslenme
• Pompa yöntemiyle beslenme

Malzemeler

• Tüple beslenme ürünü (oda sıcaklığında)
• Serum askısı
• Enjektör (60 mL)
• Su (oda sıcaklığında)

Hazırlama

• Ellerinizi iyice yıkayınız.
• Tüple beslenme ürün ambalajının ağız kısmını sıcak suyla durulayın veya temiz bir ıslak kağıt havluyla silin.
• Açmadan önce ürünü iyice çalkalayın.
• Beslenme ürününü kullanmadan önce doktorunuzun belirttiği gibi beslenme tüpünü bir miktar temiz suyla yıkamak için enjektör kullanın.
• Ürünü serum askısına asın. Böylece mideden en az 45 cm yüksekte olacaktır.
• Ürünü beslenme setine bağlayın.
• Ürün tüpü dolduruncaya kadar akış düzenleyicideki kıskacı açın.
• Akış düzenleyicideki kıskacı kapatın.
• Borudaki damlatma haznesinin yaklaşık yarısına kadar dolu olduğundan emin olun.

Uygulama

• Tüple beslenmeye başlamadan oturun ya da başınız en az 30 derece yüksekte (iki yastık yüksekliği) olacak şekilde uzanın. Mide bulantısı ya da reflüyü önlemeye yardımcı olmak için her beslenmeden sonra 30 - 60 dakika arasında bu pozisyonda kalın.
• Beslenme tüpünün kapağını açın.
• Beslenme setinin ucunu beslenme tüpüne bağlayın.
• Doktorunuzun belirttiği şekilde akış hızını ayarlamak için akış düzenleyicinin kıskacını açın.
• Beslenme sonrası seti kapatın ve beslenme tüpünden ayırın.
• Beslenme tüpünü belirtilen şekilde suyla yıkamak için enjektör kullanın. Beslenme tüpünü beslenmeye başlamadan yıkamanız, tüpü ıslatarak kayganlaşmasına neden olarak besin atıklarının yapışıp sonradan tüpü tıkamasını önlemek için önemlidir. Beslenme bittikten sonra yıkamak yine aynı şekilde tüpün bir sonraki beslenmeden önce temiz kalması için önemlidir.
• Beslenme tüpünün kapağını kapatın.

Malzemeler

• Enteral beslenme pompası
• Beslenme pompa seti
• Tüple beslenme ürünü (oda sıcaklığında)
• Serum askısı
• Enjektör (60 mL)
• Su (oda sıcaklığında)

Hazırlama

• Ellerinizi iyice yıkayınız.
• Tüple beslenme ürün ambalajının ağız kısmını sıcak suyla durulayın veya temiz bir ıslak kağıt havluyla silin.
• Açmadan önce ürünü iyice çalkalayın.
• Beslenme ürününü kullanmadan önce doktorunuzun belirttiği gibi beslenme tüpünü bir miktar temiz suyla yıkamak için enjektör kullanın.
• Beslenme tüpünü beslenmeye başlamadan yıkamanız, tüpü ıslatarak kayganlaşmasına neden olarak besin atıklarının yapışıp sonradan tüpü tıkamasını önlemek için önemlidir. Beslenme bittikten sonra yıkamak yine aynı şekilde tüpün bir sonraki beslenmeden önce temiz kalması için önemlidir.
• Ürünü serum askısına asın. Böylece mideden en az 45 cm yüksekte olacaktır.
• Ürünü beslenme pompa setine bağlayın.
• Beslenme pompasını kurmak ve çalıştırmak için verilen talimatları izleyin.

Uygulama

• Tüple beslenmeye başlamadan oturun ya da başınız en az 30 derece yüksekte (iki yastık yüksekliği) olacak şekilde uzanın. Mide bulantısı ya da reflüyü önlemeye yardımcı olmak için her beslenmeden sonra 30 - 60 dakika arasında bu pozisyonda kalın.
• Beslenme tüpünün kapağını açın.
• Beslenme pompa setinin ucunu beslenme tüpüne bağlayın.
• Pompadaki akış hızını saatlik önerilen mililitreye (mL) ayarlayın.
• Eğer varsa pompa seti üzerindeki silindir kıskacı açın.
• Pompayı çalıştırın.
• Beslenme sonrası, pompa setini beslenme tüpünden ayırın ve pompa setinin ucunu kapatın.
• Besleme tüpünü doktorunuzun belirttiği şekilde suyla yıkamak için enjektör kullanın.
• Besleme tüpünü kapağını kapatın.

Aralıklı veya bolus beslenme

Aralıklı beslenme bireyin alması gereken günlük beslenme ürününün eşit parçalara bölünerek 4- 6 defada verilmesidir. Beslenme ihtiyacınızı karşılamak için doktorunuz, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, aralıklı veya bolus tüple beslenme ve tüpü yıkamak için program geliştirmeye yardımcı olacak kılavuzları sağlayacaktır. Bunlar aşağıdaki bilgileri içerir:

• Tüple beslenme ürününün adı
• Her gün almanız gereken beslenme öğünü sayısı
• Her beslenmede almanız gereken ürün miktarı
• Her beslenmeden sonra tüpü yıkamak için gereken oda sıcaklığındaki su miktarı

Sürekli beslenme

Beslenme ihtiyacınızı karşılamak için doktorunuz, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, aralıklı tüple beslenme ve tüpü yıkamak için program geliştirmeye yardımcı olacak kılavuzları sağlayacaktır. Bunlar aşağıdaki bilgileri içerir:

• Tüple beslenme ürününün adı
• Her beslenmede almanız gereken ürün miktarı
• Beslenme programınız: Beslenme konusunda tecrübe sahibi oldukça beslenme süresini değiştirmek isteyebilirsiniz. Beslenme programında herhangi bir değişiklik yapmadan önce doktorunuza danışın.
• Pompa akış hızı ayarı
• Yeterli sıvı alımını sağlamak için ürüne ek olarak her gün verilmesi gereken oda sıcaklığındaki toplam su miktarı
• Tüpü yıkamak için kullanılacak su miktarı

Vücudunuzu sağlıklı tutmak için ilaç kullanmanız gerekebilir. Aşağıdaki talimatlar, beslenme tüpü yoluyla ilaçlarınızı almanızı sağlar. İlacınızı almak için doktorunuzun önerilerine uyun. Mümkün oldukça sıvı formdaki ilaçları kullanın. Hap kullanıyorsanız, ilaçları çok ince bir toz haline getirin ve suda çözün.

Aşağıdaki konularda özel talimatlar için hemşire, doktor veya eczacınıza danışın:

• İlaçlar nasıl ezilir?
• İlaçlarınızla karıştırmak için ne kadar su kullanmalısınız?
• Hangi ilaçlar ezilmemelidir?
• Beslenme tüpünden verildiğinde özel dikkat gerektiren ilaçlar

Her ne kadar tüple beslenme ürünü su içerse de, uygun hidrasyon sağlamak ve beslenme tüpünün tıkanmasını önlemek için ilave su gerekebilir. İlaç alımı ve beslenmeden önce ve sonra beslenme tüpünüzün yıkanması hakkında doktorunuzun talimatlarına uyun.

Talimatlar

• Doktorunuz tarafından aksi belirtilmedikçe, 50 mL’lik bir enjektör kullanarak, ilaç alımından önce 15-30 mL ılık ve temiz suyla beslenme tüpünü yıkayın. Beslenme tüpünüzün içini yıkamakta zorluk çekiyorsanız, doktorunuzla iletişime geçin.
• 50 mL’lik bir enjektör kullanarak önerilen dozda ilacı çekin. Besleme tüpünü açın ve enjektörü beslenme tüpünün ucuna yerleştirin.
• Suyu ve ilaç karışımını tüpe yavaşça enjekte edin. Enjekte ettikten sonra beslenme tüpünü temiz suyla ilaç kalıntıları temizlenene kadar yıkayın. Bu aşamada, pistonu enjektörden çıkarabilir ve suyun yer çekimi ile akmasına izin verebilirsiniz.
• Enjektörü beslenme tüpünden ayırın. Enjektörün içini ılık ve temiz suyla yıkayın.
• Beslenme tüpünün ve enjektörün kapağını kapatın.

Ürünü uygun şekilde muhafaza etmek önemlidir. Ürünler yemek gibidir ve uygun şekilde kullanılmadığında veya saklanmadığında hastalığa neden olabilir.

• Açılmamış ürünü oda sıcaklığında (yaklaşık 24 ^o C) temiz, kuru ve doğrudan güneş ışığı almayan bir yerde saklayın.
• Eğer ürünün sadece bir kısmı kullanıldıysa, kapağını kapatın, üzerine açıldığı tarihi ve saati yazın ve buzdolabına koyun.
• Açtıktan sonra 24 saat içinde kullanın. 24 saat içinde kullanılmazsa atın.
• Midenizi rahatsız etmesinden kaçınmak için, kullanmadan 30 dakika önce buzdolabından ürünü alın ve kapağını açmadan oda sıcaklığında bekletin.

ÖNEMLİ NOT: Ürünü mikrodalgada veya ocakta ısıtmayın.

İyi bir kişisel bakım her zaman önemlidir. Ellerinizi ve ağzınızı olabildiğince temiz tutmak için aşağıdaki adımlar önerilir. Doktorunuzun verdiği diğer talimatlara da mutlaka uyun. Gastrostomi veya jejunostomi tüpünüz varsa, beslenme bölgesini çevreleyen cildin bakımı çok önemlidir.

El Yıkama:

• 1.El yıkamada kullanılacak olan sabun, antiseptik ve kurulamada kullanılacak olan havlu hazırlanır.
• Varsa yüzük, saat ve diğer takılar çıkarılır.
• Eller su ile ıslatılır.
• Bir miktar çözelti (üretici firma önerileri dikkate alınmalı) avuç içine alınır ve en az 15 saniye süreyle tüm yüzeyler ve parmaklar ovulur.
• Tüm sabun ve antiseptik kaybolana kadar eller durulanır.
• Durulama sonrası kağıt havlu ile kurulanır.
• Çevirmeli bir musluk kullanılıyor ise eller yıkandıktan sonra musluk kağıt havlu ile kapatılır.
• Fotoselli el kurutma makinası, kumaş havlu, katı sabun kullanılmamalıdır.

Ağız:

• Ağız bakımı günlük özbakım gereksinimleri standardına uygun olarak, kahvaltı öncesi, sabah, öğleden sonra ve gece bakımı olmak üzere günde dört kez yapılır.
• Yoğun bakımda tedavi gören hastalarda diş, yanak ve dili kapsayacak şekilde mekanik temizlik yolu ile iyi bir ağız hijyeni sağlanmalıdır. Bakım için musluk/çeşme suyu kullanılmamalıdır.
• Ağız içinde plak var ise ağız bakımı jel veya köpük ağız bakım solüsyonları ile günde iki kez çalkalama şeklinde yapılmalıdır. Gerekirse uygun oranda (500 ml kaynatılmış suya bir tatlı kaşığı/4,5 g) sodyum bikarbonat solüsyonu ile bakım yapılır.
• Ağız içinde mantar var ise hekim tarafından önerilen antifungal ilaçların (flukonazol, gentian violet gibi) topikal veya sistemik uygulaması yapılmalıdır.
• Diş macunu ve yumuşak bir diş fırçası kullanarak günde en az iki kez diş, diş etleri ve dil fırçalanır.
• Dişler protez ise protezler özellikle gece yatmadan önce çıkarılarak temizlenir. Dişler çıkarıldıktan sonra diş etleri ve dil üzeri yumuşak bir fırça ile fırçalanır ya da ağız solüsyonla çalkalanır.
• Ağız kuruluğunu önlemek için (izin verildiyse) şeker veya sakız kullanılabilir.
• Ağız gargarası kullanarak ağız ve nefes ferahlatılır.
• Dudakları nemlendirmek için dudak kremi veya lanolin bazlı nemlendirici krem kullanılabilir.
• Dudak çatlaklarını önlemek için dudakları yalamaktan kaçınılmalıdır.
• Kanama veya olağandışı herhangi bir şey olursa doktora bildirilmelidir.

Burun

• Eğer nazogastrik veya nazoduodenal tüpünüz varsa, burun deliklerinizde hafif ağrı veya mukus olabileceğinden burun bakımınıza dikkat etmeniz önemlidir.
• Beslenme tüpünüzü yerinde tutan bandı günlük olarak değiştirin. Yeniden bantlarken biraz gevşek bırakın. Böylece tüp burun deliklerine sürtünüp tahriş yapmaz.
• Burun deliklerini günde en az bir kez yumuşak bir bez veya ılık suyla nemlendirilmiş pamuklu çubukla temizleyin.
• Yapışkan bant kalıntılarını özel bir yapışkan sökücü ile çıkarın.
• Burun deliklerinizdeki kabukları ılık suyla veya pamuklu çubukla temizleyin.
• Herhangi bir kızarıklık, kanama, uyuşukluk veya olağandışı bir şey fark ederseniz doktorunuza bildirin.

Tüple Beslenme Bölgesi:

• Gastrostomi veya jejunostomi tüpünüz varsa, beslenme bölgesini çevreleyen cildin bakımı çok önemlidir.
• Ellerinizi iyice yıkayın.
• Tüpün etrafındaki deriyi doktorunuzun tarif ettiği gibi sabun ve ılık suyla temizleyin.
• Her gün tüp bölgesinde kızarıklık, ağrı, şişlik, kötü koku veya olağandışı akıntı belirtileri olup olmadığını kontrol edin.
• Olağan dışı herhangi bir şey fark ettiğinizde doktorunuza bildirin.

Beslenme tüpünün etrafındaki deriyi iyice kurulayın. İyileşmiş gastrostomi veya jejunostomi bölgeleri genellikle özel bir pansuman gerektirmez. Bir pansuman gerekiyorsa doktorunuzun talimatlarına uyunuz.

Tüp tıkanıklığını önlemek için tüpler aşağıdaki sıklıkta yıkanmalıdır.

• Sürekli beslenme durumlarında tüplerin her 4-6 saatte bir 30-50 ml su ile yıkanması önerilir.
• Aralıklı ve bolus beslenme yapılan hastalarda, her beslenmeden önce ve sonra tüpler 30 ml su ile yıkanmalıdır.
• İlaç uygulamasından önce ve sonra, tüpler 15-30 ml su ile yıkanmalıdır.
• Aynı zamanda çok sayıda ilaç verilecekse, her ilaç verilmesinden sonra tüp yıkanmalıdır.

Tüp yıkanmasında steril su ya da kaynatılıp soğutulmuş su kullanılabilir.