Lif ya da diğer adıyla diyet posası, bitkisel gıdalarda bulunan sindirilemeyen karbonhidratlardır. ^1–3 Diğer karbonhidratların (sofra şekeri ve nişasta gibi) aksine, lifler sindirim sistemimiz tarafından sindirilemez ve emilemez ama kalın bağırsaklarımızdaki faydalı bakteriler tarafından kullanılır ve bizler için faydalı öğelere dönüştürülürler. ^1,2 Liflerin beslenmede yeterli düzeyde olması sağlıklı yaşamın sürdürülebilmesi için önemlidir.

Lifler, çözünebilir ve çözünemeyen lifler olarak ikiye ayrılır. Bitkisel gıdaların hemen hepsi farklı miktarlarda olsa da her iki türde lif içerir. Örneğin, meyve ve sebzeler hem çözünebilir hem çözünemeyen lif içeren posalı yiyeceklerdir. Bununla birlikte meyveler daha çok çözünebilir lif, sebzeler ise çözünemeyen lif içerir. ³

Çözünebilir lifler, sindirim sistemimiz tarafından doğrudan sindirilemeyen, ancak kalın bağırsaktaki yararlı bakteriler tarafından besin olarak kullanılarak, faydalı olan kısa zincirli yağ asitleri gibi besin bileşenlerinin üretilmesini sağlayan liflerdir. ^3,4

Çözünebilir lifler kuru baklagiller, patates, bezelye, kuşkonmaz, yulaf, arpa, elma, muz, portakal ve havuç gibi birçok meyve ve sebzede bulunur. ^1–3,5 Çiğ besinler pişmişlerden, kabuklu besinler (soyulmamış elma gibi) kabuksuzlardan, tahıl ürünlerinin (buğday, arpa ve pirinç gibi) kepeklileri kepeksizlerden daha çok lif içerir. ³

Posalı yiyeceklerin yüksek miktarda çözünebilir lif içerip içermediğini kolaylıkla anlamanın yollarından birisi o lifli besin ile yapılan yemeklerin kıvamlarında koyulaşma olup olmadığına bakmaktır. Çözünebilir lifler, su tutumunu arttırdıkları için yemeklere kıvam verirler. Yulaf ya da buğday katılan yemeklerin (yulaf lapası veya keşkek gibi) veya meyvelerden yapılan reçellerin kıvamlarının artması bu lifli yiyeceklerin içerdikleri çözünebilir liflerden kaynaklanır. ³

Çözünemeyen lifler, sindirim sistemimiz tarafından sindirilemezler veya bağırsaklarımızdaki faydalı bakteriler tarafından kullanılamazlar. ^2,3 Sindirim sistemimizden işlem görmemiş olarak geçerler.² Suda çözünemeyen lifler, bağırsaklarımızdaki faydalı bakteriler tarafından verimli bir şekilde kullanılamadığından, vücudumuz için faydalı besin maddelerine dönüştürülemezler.³

Çözünemeyen lifler birçok lifli besinde bulunur. Özellikle tam buğday unundan yapılan ürünler, tahıl kepekleri (buğday, mısır ve pirinç kepeği gibi), meyve kabukları ve yeşil sebzelerde (maydanoz, kereviz sapı, yeşil fasulye gibi) yüksek miktarda bulunurlar.^3,4

DAHA FAZLA BİLGİ AL

Kaynakça:

1.        Dhingra, D., Michael, M., Rajput, H. & Patil, R. T. Dietary fibre in foods: a review. J. Food Sci. Technol. 49, 255–66 (2012).
2.        Administration, U. S. F. and D. Nutrition Facts Label: Dietary Fiber. Dietary Fiber 2 https://www.accessdata.fda.gov/scripts/InteractiveNutritionFactsLabel/factsheets/Dietary_Fiber.pdf. (Erişim tarihi: 01.10.2018)
3.        Samur, G. & Mercanlıgil, S. M. Diyet Posası ve Beslenme. (T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı, 2008).
4.        British Nutrition Foundation. Dietary fibre. Dietary fiber (2018). https://www.nutrition.org.uk/healthyliving/basics/fibre.html. (Erişim tarihi: 01.10.2018)
5.        Holscher, H. D. Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota. Gut Microbes 8, 172–184 (2017).
6.        Slavin, J. Fiber and Prebiotics: Mechanisms and Health Benefits. Nutrients 5, 1417–1435 (2013).
7.        Zhang, H., Wang, H., Cao, X. & Wang, J. Preparation and modification of high dietary fiber flour: A review. Food Res. Int. 113, 24–35 (2018).
8.        Karl, J. P. & Saltzman, E. The Role of Whole Grains in Body Weight Regulation. Adv. Nutr. 3, 697–707 (2012).
9.        Cook, C. M., Rains, T. M. & Maki, K. C. Effects of Oats on Obesity, Weight Management, and Satiety. in Oats Nutrition and Technology 265–279 (John Wiley & Sons Ltd, 2013).
10.      Ma, Y. et al. Dietary fiber intake and risks of proximal and distal colon cancers. Medicine (Baltimore). 97, e11678 (2018).
11.      Slavin, J. L. Position of the American Dietetic Association: health implications of dietary fiber. J. Am. Diet. Assoc. 108, 1716–31 (2008).

Olası yan etkiler veya advers reaksiyonlar ile ilgili olarak doktorunuza veya eczacınıza danışınız. Diğer sorularınız için web sitemizde yer alan “İletişim” bölümünden bize ulaşabilirsiniz.